Ο εμβολιασμός κατά του Covid-19, που δεν είναι υποχρεωτικός, ξεκίνησε πριν λίγες εβδομάδες στην Μ. Βρετανία. Στην Ελλάδα, τα εγκαίνια έγιναν την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου ενώ δεν άργησε να βγει στην δημοσιότητα και η βεβαίωση που θα λαμβάνουν οι πολίτες που κάνουν το εμβόλιο. Στο έγγραφο υπάρχει το όνομα του πολίτη που εμβολιάστηκε, το ΑΜΚΑ του, το όνομα της εταιρείας του εμβολίου που έκανε, η ημερομηνία εμβολιασμού του αλλά και η ημερομηνίας της δεύτερης δόσης του εμβολίου.
Πιερρακάκης και Κικίλιας για την «απόδειξη εμβολιασμού»
Η συζήτηση για το αν και πότε θα αρχίσει να χορηγείται «απόδειξη εμβολιασμού» άνοιξε από την πρώτη στιγμή που ανακοινώθηκε η εγκυρότητα των εμβολίων και, παρά τον διάχυτο ενθουσιασμό για την αρχή του τέλους της πανδημίας, η δημοσιοποίηση του ποιος εμβολιάστηκε ή όχι είναι ένα ευαίσθητο θέμα που παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών.
Ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκος Πιερρακάκης, διευκρίνισε ότι θα υπάρχει σίγουρα απόδειξη εμβολιασμού. Ωστόσο, όπως ανέφερε, το θέμα πρέπει πρώτα να συζητηθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, γιατί εμπλέκονται οι ευρωπαϊκές αρχές και το GDPR (Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων της ΕΕ).
Ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, πάλι, μίλησε γενικότερα τονίζοντας πως «θα παρακολουθήσουμε πολύ προσεκτικά τις εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα. Είμαστε μια δημοκρατική χώρα και ακολουθούμε τους νόμους και κανόνες με σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα και σεβασμό στον τρόπο με τον οποίο τοποθετείται ο οποιοσδήποτε συμπολίτης μας. Εμείς προσπαθούμε να πείσουμε όλους τους συμπολίτες μας για τα πολύ θετικά αποτελέσματα των εμβολίων ανά τους αιώνες, σε ό,τι έχει να κάνει με τις πανδημίες και τους ιούς, όπως και αυτών των εμβολίων για την Covid».
Πού θα χρησιμοποιείται το e-πιστοποιητικό για τον εμβολιασμό κατά του κορονοϊού
Ηδη, πάντως, η κυβέρνηση έχει προβλέψει ειδική πλατφόρμα «Εκδοσης Βεβαίωσης Εμβολιασμού», ενώ είναι έντονος ο προβληματισμός σχετικά με το πού θα χρησιμεύει τελικά το πιστοποιητικό από τη στιγμή που ο εμβολιασμός είναι προαιρετικός. Ίσως η απάντηση βρίσκεται στη δήλωση που έκανε πριν λίγες εβδομάδες ο Κυριάκος Μητσοτάκης: «Δεν θα κυνηγάω με το εμβόλιο στον δρόμο ανθρώπους, αλλά υπάρχει το ενδεχόμενο η ίδια η αγορά και όχι εμείς, η ελεύθερη οικονομία να επιβάλει περιορισμούς».
Η «απόδειξη εμβολιασμού» παραβιάζει τα προσωπικά μας δεδομένα;
Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ), Δημήτρης Βερβεσός, τοποθετήθηκε σε αυτό ερώτημα υποστηρίζοντας πως προτεραιότητα έχει η δημόσια υγεία: «Ζούμε στην εποχή της σύγκρουσης των συνταγματικών δικαιωμάτων. Πρέπει να σταθμίζουμε ποιο είναι το μείζον αγαθό. Στην προκειμένη περίπτωση, βάσει νομολογίας του ΣτΕ, είναι προς την κατεύθυνση της δημόσιας υγείας. Θεωρώ ότι η στάθμιση του ΣτΕ είναι υπέρ της δημόσιας υγείας».
Παράλληλα, απάντησε για το αν είναι νόμιμο ένας ιδιώτης ή μια αεροπορική εταιρεία, για παράδειγμα, να ζητούν πιστοποιητικό εμβολιασμού.«Αυτά πρέπει να ρυθμιστούν με κεντρικές αποφάσεις της πολιτείας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Υπάρχει η αρχή της ελαχιστοποίησης, να δίνει ο καθένας τα λιγότερα δεδομένα που διαθέτει» τόνισε, επισημαίνοντας ότι αυτά πρέπει να διευθετηθούν από τα νομοθετικά σώματα και να μην επαφίεται στον κάθε ιδιώτη.
Η Ισπανία βάζει σε «μαύρη» λίστα τους αρνητές του εμβολίου
Παρόλο που οι ευρωπαϊκές αρχές και το GDPR δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμα τις λεπτομέρειες σχετικά με τον εμβολιασμό και τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, η Ισπανία αποφάσισε στις 29 Δεκεμβρίου την τήρηση εθνικού αρχείου όπου θα καταγράφονται όσοι Ισπανοί αρνούνται να εμβολιαστούν. Με λίγα λόγια, θα δημιουργηθεί μια νέα βάση δεδομένων η οποία πιθανόν να κοινοποιείται, εφόσον παραστεί ανάγκη, στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Ο Ισπανός υπουργός Υγείας Σαλβαδόρ Ιγια δήλωσε ότι στο νέο αρχείο θα καταγράφονται όλοι όσοι, για οποιονδήποτε λόγο, αρνούνται να εμβολιαστούν κατά του COVID-19: «Θα τηρείται εθνικό αρχείο, που θα κοινοποιείται στους Ευρωπαίους εταίρους μας προκειμένου να γνωρίζουν σε ποιους προσφέρθηκε το εμβόλιο και το αρνήθηκαν. Το αρχείο δεν πρόκειται να δημοσιοποιηθεί και η τήρησή του θα συνάδει με τη νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων», εξήγησε ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε σχολιάσει ακόμα την εξέλιξη αυτή.
«Δεν είναι βέβαιο ότι το εμβόλιο σταματά την μετάδοση άρα είναι νωρίς για να φτιάχνουμε λίστες»
Σύμφωνα με τον Ian de Freitas, συνεργάτη και εμπειρογνώμονα προστασίας δεδομένων στη δικηγορική εταιρεία Farrer & Co., είναι πολύ νωρίς για να συλλέγουμε τέτοιου είδους δεδομένα: «Προς το παρόν δεν νομίζω ότι κάποιος γνωρίζει με βεβαιότητα αν είναι χρήσιμη η συλλογή αυτών των δεδομένων. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι το εμβόλιο θα σταματήσει τη μετάδοση. Τα δεδομένα θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα αν μας επιβεβαιώνουν ότι αυτός που εμβολιάστηκε μπορεί, για παράδειγμα, να επιστρέψει στην εργασία του χωρίς να φοράει μάσκα ή να κρατάει αποστάσεις. Πάντως σύμφωνα με τον GDPR και τον Νόμο περί Προστασίας Δεδομένων, η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σχετικά με την υγεία συνιστά ειδική κατηγορία, επομένως απαγορεύεται, εκτός εάν συντρέχουν ειδικοί λόγοι που αφορούν την δημόσια υγεία».
