Την έντονη αντίδραση του υπουργείου Παιδείας προκάλεσε η απόφαση που εξέδωσε η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, όταν εξέδωσε απόφαση με την οποία επιπλήττει το υπ. Παιδείας για ελλείψεις στα μέτρα που έλαβε για την τηλεκπαίδευση, καταλογίζοντας και παράβαση σε σχέση με την έκφραση γνώμης των υποκειμένων των δεδομένων ή των εκπροσώπων τους για τη σχεδιαζόμενη επεξεργασία.
Αρχή Προστασίας Δεδομένων: υπάρχουν ελλείψεις στην τηλεκπαίδευση
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εξέτασε αυτεπάγγελτα τη συμμόρφωση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με τις συστάσεις της γνωμοδότησης 4/2020 για τη συμβατότητα της σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τις διατάξεις της νομοθεσίας για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Η Αρχή διαπίστωσε ελλείψεις ως εξής:
- Δεν έχει διενεργηθεί αναλυτική διερεύνηση της νομιμότητας των σκοπών επεξεργασίας από την πλευρά του Υπουργείου, ιδίως σε σχέση με τη συγκατάθεση για την πρόσβαση σε πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες στον τερματικό εξοπλισμό ενός χρήστη, όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο για την παροχή της υπηρεσίας που ζήτησε ο χρήστης.
- Οι παρεχόμενες στα υποκείμενα δεδομένων πληροφορίες είναι λιγότερες από όσες επιβάλλει ο ΓΚΠΔ, ενώ οι πληροφορίες αυτές δεν είναι σε κατανοητή και εύκολα προσβάσιμη μορφή με σαφή και απλή διατύπωση, ιδίως εφόσον πρόκειται για πληροφορία που απευθύνεται και σε παιδιά.
- Τα εφαρμοζόμενα μέτρα ασφάλειας αν και βρίσκονται προς τη σωστή κατεύθυνση πρέπει να συμπληρωθούν, με τρόπο που να είναι διαθέσιμος σε κάθε εκπαιδευτικό, ενώ πρέπει να εξασφαλιστεί ότι το σύνολο των εκπαιδευτικών που εμπλέκονται στη διαδικασία εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έχουν λάβει ελάχιστη ενημέρωση.
- Το Υπουργείο παραβίασε την υποχρέωση του άρθρου 35 παρ. 9 του ΓΚΠΔ σε σχέση με την έκφραση γνώμης των υποκειμένων των δεδομένων ή των εκπροσώπων τους για τη σχεδιαζόμενη επεξεργασία.
- Δεν έχει πραγματοποιηθεί ορθή αξιολόγηση της διαβίβασης δεδομένων σε χώρες εκτός Ε.Ε. ιδίως αν ληφθεί υπόψη η απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C-311/18 (Schrems ΙΙ).
Η απάντηση του υπ. Παιδείας
Το υπ. Παιδείας απάντησε στην απόφαση της Αρχής επισημαίνοντας ότι υπάρχουν εσφαλμένες παραδοχές στην απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την τηλεκπαίδευση, ενώ τονίζει ότι «συγκλήθηκε περιέργως έκτακτη συνεδρίαση της Αρχής»
Στη συνέχεια, το υπ. Παιδείας αναφέρει: «Και ενώ δεν εφαρμόζεται πλέον η τηλεκπαίδευση και τα σχολεία μας έχουν επιστρέψει στην κανονικότητα, συγκαλείται περιέργως έκτακτη συνεδρίαση η οποία καταλήγει σε απόφαση στην οποία μεταξύ άλλων:
- Η Αρχή θεωρεί εσφαλμένα ότι η επεξεργασία δεδομένων που εφαρμόζεται στην τηλεκπαίδευση είναι αυτή που περιγράφεται στα Privacy data sheets της CISCO. Αυτό όμως δεν ισχύει καθώς το Υπουργείο πέτυχε ειδικούς, αυστηρότερους όρους προστασίας των δεδομένων που ισχύουν μόνο στο πλαίσιο της δικής μας σύμβασης. Πέρα από αυτό, η ίδια η Αρχή αναγνωρίζει ότι τα δεδομένα είναι ψευδωνυμοποιημένα και ότι είναι αμφίβολο αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που να επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στα υποκείμενα των δεδομένων.
- Η Αρχή αφιερώνει 3 ολόκληρες σελίδες για να περιγράψει τα μέτρα ενημέρωσης των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, ήτοι δημιουργία δύο δικτυακών τόπων και τηλεφωνικού κέντρου υποστήριξης, έκδοση εγκυκλίων, ανακοινώσεων και διενέργεια προγραμμάτων επιμόρφωσης (περιλαμβανομένου οδηγού του ΙΕΠ), αλλά ταυτόχρονα κάνει λόγο για… παραβίαση των σχετικών διατάξεων περί ενημέρωσης. Υπογραμμίζεται ότι μέχρι σήμερα ουδέποτε επισημάνθηκε από την Αρχή οποιαδήποτε αστοχία σε σχέση με την ενημέρωση η οποία παρασχέθηκε μεσούσης της πανδημίας.
- Η Αρχή αξιολογεί μόνο ορισμένα από τα μέτρα που πήρε το Υπουργείο για την ενημέρωση αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητά τους χωρίς την απαιτούμενη τεκμηρίωση/αιτιολόγηση, π.χ. δεν εξηγεί γιατί θεωρεί ότι η λειτουργία ομάδας υποστήριξης σε επίπεδο σχολικής μονάδας δεν διασφαλίζει ότι έχουν ενημερωθεί κατάλληλα οι εκπαιδευτικοί.
- Η Αρχή επιπλήττει το Υπουργείο Παιδείας για μη συμμόρφωση με νέες υποχρεώσεις που θεσμοθετήθηκαν μόλις τον περασμένο Ιούνιο ενώ η σχολική χρονιά ολοκληρωνόταν και μαζί της και η τηλεκπαίδευση και ενώ η Μελέτη Εκτίμησης Αντικτύπου είχε εκπονηθεί μήνες πριν!
Σημειωτέον, δε, ότι σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν γνωρίζουμε να έχει δημιουργηθεί οποιοδήποτε ζήτημα με την εφαρμογή του πανευρωπαϊκού κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τη συγκεκριμένη πλατφόρμα».
Υπ. Παιδείας: Στον λαϊκισμό απαντάμε με υπευθυνότητα
Τέλος, ανέφερε ότι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων σέβεται τις Αποφάσεις των Ανεξάρτητων Αρχών, τονίζοντας, όμως, πως οι αποφάσεις αυτές υπόκεινται σε δικαστική κρίση, ρίχνοντας μομφές κατά του ΣΥΡΙΖΑ ότι σπεύδει να υιοθετήσει ερμηνείες χωρίς αντίκρισμα, ενώ δεν διστάζει ακόμα και να παραποιήσει πλήρως την ίδια την απόφαση της Αρχής.
«Η Παιδεία αλλάζει. Με τη στήριξη της κοινωνίας που απαιτεί το καλύτερο για τα παιδιά μας. Στο λαϊκισμό απαντάμε με υπευθυνότητα. Εργαζόμαστε, μαζί με την εκπαιδευτική κοινότητα, δημιουργώντας το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα που αξίζουν τα παιδιά μας και οι εκπαιδευτικοί μας» καταλήγει η ανακοίνωση του υπουργείου.
